5 x Veelgestelde vragen over ledverlichting

Ledverlichting is een populair alternatief voor de gloeilamp die uit de schappen is verdwenen. Er bestaat echter nog veel onduidelijkheid over deze relatief nieuwe lichtbron. Wat zijn de voor- en nadelen van ledverlichting, bijvoorbeeld? En kun je zo’n lamp ook zelf verwisselen? In dit artikel zetten we vijf veelgestelde vragen over ledverlichting voor je op een rijtje.

Begrippenlijst

We maken in dit artikel onderscheid tussen een aantal begrippen, te weten:

• Armatuur: het omhulsel van een lamp zoals je deze in de winkel koopt, zoals een vloerlamp of hanglamp. Een armatuur bevat een fitting en een lichtbron. 
• Lichtbron: het object dat daadwerkelijk licht uitzendt, zoals een gloeilamp of halogeenlamp
• Ledlamp: een armatuur dat geschikt is voor de toepassing van ledverlichting.
• Ledlichtbron: een lichtbron die werkt volgens het principe van ledverlichting. 

1. Ledverlichting, wat is dat nu precies?

Led is een afkorting van “light emitting diode”, oftewel een elektronisch onderdeel dat licht uitstraalt. Het grootste verschil met een gloeilamp is dat led een elektronische lichtbron is terwijl een gloeilamp gebruik maakt van verbranding. Omdat een ledlichtbron de gebruikte energie bijna volledig omzet in licht, is deze tot 80% zuiniger dan een gloeilamp.

Voordelen:

• Laag energieverbruik, dus goedkoop in gebruik; 
• Zeer lange levensduur (20.000 branduren); 
• Schokbestendig; 
• Geen opwarmtijd, dus direct maximale lichtsterkte; 
• Bevat geen schadelijke stoffen.

Nadelen:

• Niet alle ledlampen zijn dimbaar en als ze wel dimbaar zijn, is er vaak een aparte driver, transformator of dimmer voor nodig; 
• Hoge aanschafprijs;
• Grote variaties in kwaliteit van levensduur, kleurweergave en lichtspreiding; 
• Beperkt tot ongeschikt voor gesloten lamphouders en spotjes.

Weggooien:

Ledlampen bevatten elektronica en moeten daarom bij het klein chemisch afval worden ingeleverd. Ook kun je je gebruikte ledlamp inleveren in de winkel waar je een nieuwe koopt of in een Wecycle container in de supermarkt.

2. Waar moet ik op letten bij het kopen van een ledlichtbron?

Fitting

De meeste armaturen hebben een zogenaamde standaard fitting, de E27. Soms is er sprake van een kleine fitting (E14) of een grote fitting (E40). Let er op dat de gekozen lichtbron de juiste fitting heeft.

Lumen (lm)

Voor gloeilampen drukte je de lichthoeveelheid uit in Watt. Je zorgde bijvoorbeeld voor 60 Watt boven de eettafel en 25 Watt in de schemerlamp. Maar Watt is een uitdrukking van elektrisch vermogen, niet van licht. Daarom gebruiken we tegenwoordig 'lumen' om de lichtopbrengst van verschillende (led)lichtbronnen met elkaar te vergelijken. 

Kleurtemperatuur

Met de kleurtemperatuur bedoelen we hoe warm of koud het licht is. Deze wordt uitgedrukt in Kelvin (K) en hoe lager de waarde is, hoe warmer de kleur van het licht. Deze waarde kan echter verschillen per armatuur. Bijvoorbeeld in de ene armatuur geeft een ledlichtbron met een kleurtemperatuur van 2700K 'warm wit licht' terwijl deze lichtbron in een ander armatuur een veel killer licht geeft. 

Dimmen

Controleer of de gekozen lichtbron dimbaar is. Bij ledlichtbronnen is dat niet vanzelfsprekend, want een fabrikant bepaalt of de lichtbron zo wordt geproduceerd dat deze ook dimbaar is. Dit is afhankelijk van een eventuele driver die al dan niet is ingebouwd. In de webshop van Flinders staat bij iedere lichtbron aangegeven of deze dimbaar is. Daarnaast heb je meestal een wanddimmer (zo'n plaatje aan de muur waarmee je de lamp fysiek kunt dimmen) nodig die speciaal voor ledverlichting is gemaakt. Deze kun je bij de bouwmarkt kopen.

3. Hoe lang gaat een ledlichtbron mee?

Fabrikanten van ledverlichting claimen meestal een levensduur tussen de 15.000 en 25.000 branduren. Bij gebruik in de woonkamer brandt een ledlichtbron ongeveer 1.000 uur per jaar. Dit komt dus neer op een levensduur tussen de 15 en 25 jaar per lichtbron bij normaal gebruik. Houd er wel rekening mee dat het vaak aan- en uitschakelen en het dimmen van een ledlichtbron de levensduur verkort. Ook zal je merken dat na verloop van tijd de kwaliteit wat minder wordt. 

4. Kan ik zelf een ledlichtbron verwisselen?

Dat is afhankelijk van het armatuur en de manier waarop de ledlichtbron al dan niet is ingebouwd. Voor lampen waarbij de lichtbron niet is meegeleverd, geldt over het algemeen dat je deze zelf kunt indraaien en dus ook kunt vervangen. Lampen met ingebouwde ledmodules kunnen niet handmatig verwisseld worden. Hiervoor moet je contact opnemen met de fabrikant. Deze vervangt de lichtbron vaak kosteloos.

Beeld De ledlichtbronnen van sommige lampen kun je niet handmatig vervangen.

5. Heb ik extra bedrading nodig om een ledlamp te kunnen dimmen?

De meeste led-dimmers zijn zogenaamde ‘2-draadsdimmers’ en kunnen worden aangesloten op de fase- en nuldraad van een standaard spanningsbron. Er zijn enkele dimmers in omloop waar extra bedrading voor nodig is. Die heten 3-draadsdimmers en zijn meer geschikt voor ingewikkeldere toepassingen, zoals een tipdimmer en aanwezigheidsmelder. Als je hierover twijfelt kun je het beste de hulp van een elektricien inschakelen.

Meer weten over energiezuinige verlichting? Lees dan ‘5 x Tips voor energiezuinige verlichting’.

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen over ledverlichting? Neem dan gerust contact op met de afdeling Klantadvies via info@flinders.nl of 020 - 30 30 630.